ژنژیویت لثه (Gingivitis) یا التهاب لثه به حالتی گفته می شود که پلاک‌های دندانی در خط لثه تجمع پیدا می کند و باعث تحریک لثه و حساس شدن آن می شود که گاهی خونریزی هم پیدا می کند. اگر این پلاک‌ها را هر روز با مسواک یا نخ دندان پاک نکنید به مرور سفت‌تر شده و ماده‌ای غیرقابل برداشت به نام جرم (رسوب دندانی) ایجاد می کند. در صورتی که پلاک و جرم به زیر خط لثه گسترش پیدا کند، بیماری مزمن مانند انواع ورم لثه و التهاب لثه دندان عقل خواهد شد.
با تحریک مزمن باکتریایی، بافت لثه به تدریج از دندان‌ها جدا می شود و حفره‌هایی ایجاد می شود که در آنجا چرک تجمع پیدا می‌کند. با گسترش پلاک و جرم و تداوم تحریک بافت لثه، فرآیند کنده شدن لثه‌ها از دندان‌هایتان بیش از پیش ادامه پیدا می‌کند. به این حالت پریودونتیت لثه یا پیوره لثه می گویند.
علائم مشخصی از بیماری التهاب لثه عبارتند از:
علاوه بر موارد گفته شده برای درمان های خانگی التهاب لثه می توان از روش های زیر نیز استفاده کرد.
علائم عفونت لثه
قرمزی، تورم و خونریزی در لثه برخی از نشانه‌هایی است که نشان دهنده عفونت لثه است. اگر این علائم همچنان ادامه داشته باشد، باید به دندانپزشک مراجعه شود. درمان سریع می‌تواند مانع پیشرفت بیماری لثه شود.در اینجا به برخی از نشانه‌ها و علائم بیماری عفونت لثه اشاره می شود:
- تورم لثه
- حساس شدن لثه
- خونریزی در حال مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
- قرمزی
- تغییر رنگ لثه به دلیل کمبود اکسیژن در خون
- پس رفتن لثه ها
- درد
- تنفس با بوی بد
- طعم بد در دهان
علائم مشخصی از بیماری التهاب لثه عبارتند از:
- خط دندان را از بین می برد، باعث می‌شود دندان ها طویلتر بنظر برسند.
- ایجاد حفره های بین دندان ها و لثه ها
- حساسیت ریشه های دندان
- پلاک در داخل و زیر خط دندان
- زخم معده (زخم آفتاب)
- تشکیل یک شکاف (شکاف باریک V شکل) بین دندان ها و لثه ها
- از بین بردن دندان‌ها به علت آسیب به رباط پریودنتال و استخوان آلوئولار
- تغییر در موقعیت یا تراز دندان‌ها که روی گاز گرفتن تاثیر می‌‌گذارد.
درمان التهاب لثه
اگر عفونت لثه در ابتدا درمان شود، از پیشرفت بیماری که در نهایت منجر به بیماری التهاب لثه دندان عقل یا پرودینال می‌شود جلوگیری می‌کند. بنابراین، اگر هر یک از علائم عفونت لثه ذکر شده را تجربه کردید، در اسرع وقت به دندانپزشک خوب مراجعه کنید. درمان عفونت لثه شامل حذف پلاک است. یعنی جرمگیری و بروساژ بر روی دندان ها انجام می شود. همچنین ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک برای عفونت لثه به منظور جلوگیری از رشد باکتری‌ها و حتی خمیر دندان برای التهاب لثه توصیه شود. اگر عفونت لثه به التهاب لثه پیشرفت کند، روش هایی نظیر تمیز کردن عمیق ریشه دندان، لکه برداری (حذف تارتار) و صاف کردن ریشه دندان ممکن است انجام شود. استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی و کاربرد ژل‌های موضعی آنتی بیوتیک نیز تجویز می شود. در موارد شدید، جراحی فلپ (کاهش فاصله بین دندان ها و لثه ها)، پیوند بافت نرم و یا پیوند استخوان ممکن است لازم باشد.دلایل ابتلا به التهاب لثه
شایعترین علت التهاب لثه، بهداشت نادرست دهان و دندان است که باعث ایجاد پلاک روی دندان می شود و بافت های اطراف لثه را ملتهب می کند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته شده است :- سیگار کشیدن و یا جویدن تنباکوهای خوردنی و همچنین مصرف الکل که بر روی مکانیسم دفاعی بدن تاثیرگذار هستند.
- تغذیه نامناسب از جمله استفاده از کربوهیدارتها و مواد قندی و همچنین کمبود ویتامین C
- کمبودن بزاق و خشکی دهان
- ترمیم های دندانی که به درستی انجام نشده اند و باعث تحریک و التهاب لثه می شوند.
- دندان های کج و روی هم که محل مناسبی برای جمع شدن پلاک ها هستند و تمیز کردن آنها دشوار است.
- سرطان و درمان آن و از جمله بیماری هایی مانند HIV و AIDS که باعث کاهش ایمنی در بدن می شوند.
- مصرف داروهای خاصی مانند فنی توئین (دیلانتین، فنیتک) برای تشنج، صرع و برخی قرص های مسدود کننده کانالهای کلسیم که برای آنزیم، فشار خون بالا و سایر موارد استفاده می شود.
- تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی، بارداری، یائسگی و یا استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری که باعث تغییر در هورمون ها می شود. در واقع افزایش هورمون ها باعث می شود که رگ های خونی موجود در لثه بیشتر در معرض باکتری و عفونت قرار بگیرند.
- ژنتیک (این مورد در حال بررسی و تحقیقات بیشتر است اما با بررسی هایی که تاکنون انجام گرفته است بیماری های لثه می تواند از والدین به فرزندان منتقل شود.)
- بیماری دیابت که باعث کاهش گردش خون شده و این امر باعث کاهش توانایی خود ایمنی و بهبود لثه می شود.
- استرس زیاد که باعث تضعیف سیستم دفاعی بدن در مقابل حمله ی باکتری ها می شود.
عوارض عفونت لثه
- آبسه دندان بدون درمان کردن، به خودی خود برطرف نخواهد شد. به گفته دکتر ایرج عطاالهی دندانپزشک عالی در کلینیک بابکان شهریار اگر آبسه یا همان کیسه حاوی چرک، پاره شود ممکن است درد ناشی از آن تا حد زیادی کاهش پیدا کند، اما باز هم نیاز به درمان دارد.
- اگر آبسه دندان تخلیه نشود، ممکن است عفونت به آرواره ها و سایر نقاط سر و گردن نیز گسترش پیدا کند.
- اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد و آبسه دندان را نیز درمان نکنید، خطر گسترش عفونت دندان به سایر نقاط بدن شما بسیار بیشتر از کسی است که سیستم ایمنی سالم و قوی دارد.
- همچنین عفونت لثه باعث تحلیل رفتن و پسروی لثه می شود که در این صورت نیاز به جراحی و پیوند لثه پیدا می کند.
راه های پیشگیری از التهاب لثه
برای اینکه به این مشکل دچار نشوید بهترین راه پیشگیری است. باید بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید یعنی دو بار در روز مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و هر چند وقت یکبار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین دلایلی که باعث التهاب می شود را کنترل کنید. یعنی :- استراحت کافی داشته باشید و از استرس پرهیز کنید، زیرا استرس سیستم ایمنی را در مقابل بیماری کاهش می دهد.
- سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.
- خوردن قندها و کربوهیدرات ها را محدود کنید.
- در زمان ارتودنسی و درمان های این چنینی بیشتر از قبل به بهداشت دهان و دندان خود بپردازید زیرا تجمع پلاک در این زمان بیشتر است.
بهترین دهانشویه برای التهاب لثه
بهتر است برای جلوگیری بیماری عفونت لثه ای و بیماری های دهان و دندان و انواع ورم لثه از دهان شویه استفاده کرد. چای یکی از گیاهان دارویی و پرخاصیت است و بهترین دهانشویه برای التهاب لثه که برای استفاده هر چه بهتر می توان از آن به عنوان یک دهانشویه گیاهی بهره برد. پزشکان، چای ملایم کم رنگ و نیز آب نمک را از جمله دهانشویه های طبیعی و غیر مخرب برای حفظ سلامت دهان و دندان معرفی کرده اند که علاوه بر سازگاری با محیط دهان و دندان باعث نابودی باکتری های مفید نیز نمی شود. در مهمانی ها و اماکنی که امکان مسواک زدن وجود ندارد، شست و شو و غرغره دهان با چای، به ویژه پس از مصرف شیرینی، شکلات، آبنبات و سایر شیرینی های سنتی که به ویژه حالت چسبندگی دارند، به عنوان یک راه حل پیشگیرانه از آسیب دیدگی دندان ها و التهاب لثه توصیه اکید می شود. برای جلوگیری از التهاب لثه در کودکان ،غرغره کردن چای یا آب نمک و دهان شویه مخصوص کودکان را نیز به آنها باید آموزش داد. اطلاعات بیشتر در مورد دندانپزشکی کودکان
علاوه بر موارد گفته شده برای درمان های خانگی التهاب لثه می توان از روش های زیر نیز استفاده کرد.
- درمان ورم لثه با آب نمک
- استفاده از روغن لیموترش
- دهانشویه آلوئه ورا
- دهانشویه روغن درخت چای
- دهانشویه مریم گلی و یا برگ گواوا نیز در درمان ورم لثه موثر هستند. باید آنها را بجوشانید و بعد غرغره کنید.
- روغن کشی
تهران – نازی آباد، خیابان بابایی بین کوچه خدابنده و خزایی پور، جنب پاساژ کویتی‌ها، پلاک ۱۶۱، طبقه دوم